تاثیر تزریق مرفین به اضافه دگزامتازون در فضــای اپیــدورال بـر روی دردهـای پس از عمل در جراحی دیسک کمر

مقدمه و هدف: امروزه عمل جراحی دیسک در ستون فقرات یکی از عمل های شایع جراحی بوده و دردهای پس از عمل یکی از مشکلات مهم این گونه بیماران می باشد. این دردها موجب تأخیر در ترخیص بیمار از بیمارستان شده و مانع از فعالیت های طبیعی آنان می گردد. استفاده از مخدرها پس از عمل به تنهایی قادر به تسکین موثر این دردها نبوده و روش های گوناگونی از جمله؛ استفاده از کورتیکواستروئیدها و مواد بی حس کننده را برای بهبود این دردها عنوان نموده اند. در این راستا هدف از این پژوهش تعیین تاثیر تزریق مرفین به اضافه دگزامتازون در فضای اپیدورال بر روی دردهای پس از عمل در جراحی دیسک کمر بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور بوده که بر روی 90 بیمار کاندیدای عمل جراحی دیسک کمر در بیمارستان شهید بهشتی یاسوج و در سال های 1384ـ 1383 انجام شد. این بیماران در سنین بیشتر از 16 سال و بر اساس طبقه بندی انجمن بیهوشی آمریکا در کلاس 1 و 2 بیهوشی قرار داشتند. بیماران به صورت تصادفی به گروههای 15 نفری تقسیم شده و بیهوشی با روش یکسان در تمام بیماران انجام شد. در انتهای عمل و پس از بستن دورا، در حجم های مساوی داروهای ذیر به ترتیب؛ گروه اول 5 سی سی لیدوکائین 2 درصد، گروه دوم 5 سی سی نرمال سالین) دارونما) ، گروه سوم 0.5 میلی گرم مرفین، گروه چهارم 1 میلی گرم مرفین، گروه پنجم 1.5 میلی گرم مرفین و گروه ششم 2 میلی گرم مرفین به ازای هر سطح از مهره هایی که مورد عمل واقع می شدند، دریافت می کردند. همه گروهها به غیر از گروههای 1 و2 ، به میزان 2 سی سی (معادل 8 میلی گرم) دگزامتازون به مرفین اضافه شده و سپس حجم داروها در تمام گروهها با آب مقطر به 6 سی سی رسانده و تزریق انجام می شد. پس از عمل، میزان درد بیماران برحسب مقیاس سنجش بصری درد ارزیابی شده و بر اساس آن، پتدین تجویز می گردید. میزان پتدین مصرفی در 24 ساعت اول در بخش اندازه گیری و ثبت می شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های کروسکال والیس و یو مان ویتنی انجام شد. یافته ها: متوسط مصرف پتدین بیماران در 24 ساعت اول در سه گروه نخست تفاوت چندانی نداشت، ولی در سه گروه دوم به تدریج با افزایش دوز مرفین، شدت درد و نیز دوز پتدین مصرفی کاهش می یافت، همچنین در هیچکدام از نقاط ارزشیابی درد، تفاوت معنی داری بین گروههای پنجم و ششم ملاحظه نگردید. نتیجه گیری: به نظر می رسد که استفاده از داروهای مرفین و دگزامتازون در تزریق اپیدورال پس از عمل دیسککتومی به واسطه کاهش احساس درد پس از عمل موجب کاهش مصرف داروهای مخدر می گردد.